Jak bez pomocy rządowej przedsiębiorcy mogą przetrwać koronawirusa?
WiedzaNiespełna tydzień od naszej ostatniej publikacji dotyczącej sytuacji prawnej w obliczu wystąpienia epidemii koronawirusa w Polsce (https://majda-kancelaria.pl/pl/koronawirus-media-i-prawo/) sytuacja uległa dynamicznej zmianie. W dniu 13 marca 2020 r. Minister Zdrowia wydał bowiem rozporządzenie[1] na mocy którego ogłoszony został stan zagrożenia epidemicznego.
1. Jakie są skutki ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego?
Rozporządzenie w szczególny sposób dotknęło przedstawicieli branż uznanych jako niosących wysokie ryzyko rozpowszechniania wirusa, do których zaliczono:
- gastronomię,
- organizację imprez,
- działalność artystyczną,
- działalność sportową i rozrywkową,
- działalność kin,
- prowadzenie obiektów noclegowych,
- prowadzenie kasyn,
- działalność handlową w sklepach wielkopowierzchniowych (galeriach)
Przedstawicielom ww. branż zakazano prowadzenia działalności gospodarczej – na jak długo jeszcze nie wiadomo.
Szczegóły dostępne są na portalu prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju
2. Jakie zmiany w prawie mające na celu pomoc przedsiębiorcom są planowane?
W toku są prace nad tzw. pakietem osłonowym (tarczą antykryzysową). Założeniami prowadzonych prac jest ułatwienie przedsiębiorcom przesunięcia terminów zapłaty należności publicznoprawnych (ZUS, podatki), a także uzyskiwanie finansowania zewnętrznego na korzystnych warunkach.
Szczegóły dostępne są na portalu prowadzonym przez Ministerstwo Rozwoju https://www.biznes.gov.pl/pl/firma/sprawy-urzedowe/chce-przestrzegac-przepisow-szczegolnych/trwaja-prace-nad-pakietem-oslonowym-dla-firm-w-zwiazku-z-koronawirusem
3. Co przedsiębiorcy mogą zrobić już dziś?
Oczekiwanie na pakiet osłonowy nie jest jednak okresem komfortowym dla przedsiębiorców. Dlatego każdy z przedsiębiorców powinien rozważyć czy w jego przypadku można skorzystać z rozwiązań jakie już dziś istnieją i mogą pomóc w przetrwaniu okresu najbardziej intensywnego rozprzestrzeniania się koronowirusa w Polsce.
W naszej ocenie 3 działania, które warte są rozważenia przez każdego przedsiębiorcę to:
I. [ZUS] Wystąpienie z wnioskiem o:
- odroczenie terminu płatności składek ZUS
- układ ratalny w zakresie składek ZUS
- umorzenie składek ZUS.
Skutkiem tego działania może być przede wszystkim zmniejszenie (przynajmniej czasowe) jednego z najbardziej obciążających, a przede wszystkim stałego i całkowicie niezależnego od kondycji finansowej firmy, wydatków jakie przedsiębiorcy muszą ponieść w każdym miesiącu.
Co ważne – dla skuteczności wniosku o odroczenie terminu konieczne jest jego złożenie przed upływem terminu na zapłatę tychże składek. Jest to rozwiązanie zakładające, że przedsiębiorca zna swoją sytuację, wie że może mieć kłopot z płatnościami, ale świadomie chce wywiązać się z ciążącego na nim obowiązku.
W przypadku układu ratalnego lub umorzenia składek przez ZUS indywidualnie badana jest sytuacja każdego z przedsiębiorców. Na tej podstawie podejmowane są decyzje o ewentualnych uwzględnieniach wniosków lub też warunkach na jakich wnioski mogłyby zostać uwzględnione.
Ponadto dniu 17 marca 2020 r. ZUS poinformował o wprowadzeniu uproszczonej formy pomocy w postaci:
- odroczenia o 3 miesiące terminu płatności składek za okres od lutego do kwietnia 2020 r.,
- zawieszenia na 3 miesiące realizacji umowy zawartej z ZUS, w której termin płatności rat bądź składek wyznaczono w okresie od marca do maja 2020 r., i tym samym wydłużenia o 3 miesiące terminu realizacji zawartej umowy.
Ww. rozwiązanie uproszczone będzie realizowane w ramach pomocy de minimis, co oznacza, że skorzystać z niego będą mogli przedsiębiorcy, w stosunku do którzy w okresie ostatnich 3 lat wielkość otrzymanej pomocy publicznej de minimis nie przekroczyła 200 tys. euro.
Szczegóły dostępne są na stronie ZUS
II. [UMOWY] Zawieranie porozumień zmieniających zawarte umowy – przede wszystkim w zakresie terminów ich realizacji oraz wymagalności roszczeń pieniężnych.
Biorąc pod uwagę obecną sytuację istotne jest, aby przedsiębiorcy uniknęli sytuacji,
w której będzie groził im stan niewypłacalności, który jest przesłanką ogłoszenia upadłości.
Rozwiązaniem jakie może pozwolić na zyskanie czasu niezbędnego na podjęcie bardziej zaawansowanych działań takich jak uzyskanie zewnętrznego finansowania, postępowanie restrukturyzacyjne lub sanacyjne może być zawarcie z kontrahentami porozumień, dzięki którym wydłużone zostaną terminy spełnienia świadczeń.
Powołując się na nadzwyczajne okoliczności jakich nie można było przewidzieć – a za takie można uznać epidemię koronawirusa – zawarcie takich porozumień będzie możliwe również w przypadku umów z zakresu zamówień publicznych. Co ważne – nie będą one naruszać również ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom
w transakcjach handlowych, która określa maksymalne terminy zapłaty.
III. [PRACOWNICY] Zmiany w organizacji pracy w szczególności poprzez:
- pracę zdalną,
- zmiany godzin pracy (ruchomy czas pracy),
- zmiany rodzaju pracy,
- wykorzystywanie urlopów płatnych i bezpłatnych przez pracowników,
- korzystanie przez pracowników z opieki nad dziećmi.
Dodatkowo pomimo tego, że nie jest to decyzja łatwa dla przedsiębiorców, którym zależy na pracownikach, powinni oni rozważyć możliwość wstrzymania wypłaty wynagrodzeń za czas, w którym zakład pracy był zamknięty, z przyczyn na które pracodawca nie miał wpływu. Za podstawę uzasadniającą takie działanie pracodawcy można uznać wprowadzony ww. rozporządzeniem zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast epidemia koronawirusa w Polsce jako samoistne przesłanka uzasadniające wstrzymanie wypłat powinna być rozważana z uwzględnieniem rozwijającej się sytuacji i jej wpływu na gospodarkę. Szczególne znaczenia ma to dla przedstawicieli branż wskazanych w Części 1 niniejszego artykułu.
Co ważne – opisane powyżej działania mają na celu umożliwienie przedsiębiorcom „złapania oddechu” w sytuacji, gdy nie jest możliwe prowadzenie działalności, co w dłuższej perspektywie może pozwolić na utrzymanie miejsc pracy.
Powyższy katalog nie jest katalogiem zupełnym, a szczegółowe rozwiązania uzależnione zawsze będą od indywidualnej sytuacji danego przedsiębiorcy oraz jego potrzeb. Nadto zwracamy uwagę, że z uwagi na dużą dynamikę legislacyjną w ostatnich dniach zalecamy bieżącą weryfikację istniejących możliwości prawnych przed podjęciem jakichkolwiek działań.
[1] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego.
